Ervaringsdeskundigen aan het woord

Na de schok

Posttraumatische stressstoornis online screenen

“De computer is heel goed in het herkennen van een posttraumatisch stressyndroom, met een succespercentage van 82%. Dat is hoog. Net zo hoog als een gewone psychiater. Alleen: veel sneller.”

—Prof. dr. ir. Theo de Vries, tot 1 juli 2016 betrokken bij de Vakgroep onderzoeksmethodologie, meetmethoden en data-analyse, Universiteit Twente, en een van de initiatiefnemers van de PTSS Screener

 

“Deze technologie biedt unieke gelegenheid om het diagnostisch proces te transformeren.”

—Prof dr kol-arts Eric Vermetten, psychiater, Leids Universitair Medisch Centrum, Arq Psychotrauma Expert Groep, Hoofd Onderzoekscentrum Militaire Geestelijke Gezondheidzorg van het Ministerie van Defensie

 

“De PTSS Screener maakt het mogelijk PTSS vaker in een vroeg stadium te herkennen. Los van de financiële besparing die dat de samenleving oplevert, is er de winst voor de mens.”

—Prof. dr. ir. Bernard Veldkamp, Methodoloog Universiteit Twente en een van de initiatiefnemers van de PTSS Screener

 

“De PTSS Screener is een online instrument en biedt mensen maximale flexibiliteit in tijd en plaats om zichzelf te screenen op PTSS en zo snel een accuraat en wetenschappelijk gevalideerd resultaat te krijgen. Dit is van groot belang voor vroegtijdige herkenning, interventie en behandeling.”

—Dr. Qiwei He, Research Scientist, Educational Testing Service, Princeton, NJ, USA. De wetenschapper die het algoriteme en de methodiek van de PTSS Screener heeft ontwikkeld.

PTSS

PTSS staat voor posttraumatische stressstoornis. PTSS kan ontstaan na het meemaken, zelf meemaken of zien dat het een ander overkomt, van één of meerdere heftige gebeurtenissen. Als gevolg van die gebeurtenis kun je een geestelijk trauma oplopen, kun je psychisch gewond raken. Veel mensen lukt het om zelfstandig de traumatische gebeurtenis te verwerken. Maar dat lukt niet iedereen!

Oorzaken van PTSS

Er zijn vele en zeer diverse oorzaken, traumatische gebeurtenissen, die tot PTSS kunnen leiden. Voorbeelden zijn:

De meeste mensen hebben last van het meemaken van een traumatische gebeurtenis, zeker in de eerste dagen en weken na de gebeurtenis. Als de klachten na een maand nog steeds aanwezig zijn zou het kunnen zijn dat iemand last heeft van PTSS. Dan is het aan te raden om te testen. Vroegtijdige herkenning en behandeling beperkt de gevolgen in grote mate.

PTSS Screener van Pronos

De PTSS Screener is ontwikkeld op basis van, onder meer, de wetenschappelijke onderbouwing door Qiwei He. Haar ‘Text mining and IRT for psychiatric an psychological assessment’ werd onderscheiden met de ABAS Dissertation Award. Deze innovatieve kijk op de diagnostiek leidde tot de ontwikkeling van de PTSS Screener, een samenwerking tussen Pronos en Universiteit Twente.

Werking van de PTSS Screener

De PTSS Screener werkt met het gegeven dat mensen door hun woordkeus onbewust hun gezondheidstoestand blootgeven. De deelnemer maakt het ‘egodocument’, een tekst van een tekst van 10 tot 15 regels. De PTSS Screener analyseert deze tekst en zoekt naar signalen dat de deelnemer PTSS heeft. We noemen dit text mining.

Text mining herkent verborgen informatie op basis van een algoritme. Denk hierbij aan woordgebruik, combinaties van woorden en zinsopbouw.

Bij de PTSS Screener staat de vraag centraal ‘Hoe voel jij je?’ De wijze waarop iemand dit verwoord, wordt geëvalueerd en geïnterpreteerd. De uitkomst is of de persoon zeer waarschijnlijk wel of geen PTSS heeft.

Een deelnemer wordt uitgenodigd om te beschrijven hoe het met hem/haar gaat (1). Nadat hij/zij op gereed heeft gedrukt wordt de tekst door het algoritme (in de cloud) beoordeeld (2). Op basis van de beoordeling wordt de uitkomst weergegeven aan de deelnemer (3).

Klachten door PTSS

De meest bekende klachten die mensen ervaren als ze last hebben van PTSS zijn:

Herken je één of meerder van deze klachten bij jezelf dan adviseren we je om de test te doen.

Behandeling van PTSS

Behandeling van PTSS begint met het besef en de acceptatie dat je een probleem hebt. Dat je last hebt van iets wat je hebt meegemaakt. En dat de klachten niet vanzelf weggaan.

Je kunt zelf actief werken aan het verminderden van klachten. Bij voorbeeld door de traumatische gebeurtenis te beschrijven. Het schrijven is een manier om te proberen handvatten te geven aan je gevoel. Om een beetje grip te krijgen op de situatie. Je probleem delen met mensen in je sociale omgeving kan ook helpen en zal zeker het begrip bij hen vergroten.

De meest gebruikte behandelvormen bij PTSS zijn:

Trauma gerichte cognitieve gedragstherapie

Het doel van deze therapie is dat uw angsten en vermijdingsgedrag afnemen en verdwijnen. Daardoor kunt u de schokkende gebeurtenis meer accepteren als iets uit het verleden. Anders gezegd: bij een PTSS is het trauma nog in het hier en nu; na een geslaagde behandeling is het trauma voltooid verleden tijd. De therapeut begeleidt je bij het opnieuw oproepen van de traumatische gebeurtenis. Ook leer je omgaan met de angsten en stemmingsklachten. Bij deze therapie wordt vaak als hulpmiddel een schrijfopdracht gegeven. Daarbij schrijf je het trauma en de gebeurtenissen als het ware van jezelf af.

Eye Movement Desensitization Reprocessing (EMDR)

EMDR richt zich op de emotionele lading van de traumatische herinnering. Terwijl je die herinnering oproept leidt de therapeut je af, bijvoorbeeld doordat je ogen de handbewegingen van de therapeut volgen. De emoties verliezen daardoor geleidelijk hun heftigheid en doven als het ware uit. Daarmee vermindert de angst en de herinnering aan het trauma. Sinds kort wordt bij deze therapie ook wel gebruikt gemaakt van VR –techniek (Virtual Reality).

Politie, ACP en Pronos

Politie, Politievakbond ACP en Pronos streven hetzelfde doel na. Een goede basis voor een mooie samenwerking. Partijen willen hun bijdrage leveren aan het gezond houden van alle politiemedewerkers. 

Een belangrijk onderdeel van die gezondheid is de psychische gesteldheid. Door de aard van het beroep worden politiemensen vaak zwaarder belast dan veel andere beroepsgroepen. Een psychische aandoening zoals een posttraumatische stressstoornis, PTSS, komt daarom relatief vaker voor. 

PTSS kan leiden tot ernstige mentale problemen bij de medewerker en vaak tot uitval van de medewerker. Vroegsignalering en tijdige herkenning en behandeling kunnen deze ernstige effecten verminderen of zelfs voorkomen. Alle reden om daar binnen de Politie meer aandacht aan te geven. 

Politie en ACP pakken dit samen op met innovatiepartner Pronos. Pronos maakt innovatieve toepassingen op het gebied van textmining toepasbaar en beschikbaar. De testen zijn ontwikkeld door Universiteit Twente.